رفتارهایی که ناشی از نظام سیاسی کشور ترکیه و عدم پایبندی دولتمردان ترکیه به اصول و مبانی دینی دانسته که متاثر از سکولاری اداره کردن دولت در ترکیه است و برخی دیگر، بی ثباتی در رفتار اردوغان را عامل اساسی چنین رویکرد و رفتاری می دانند..!
پایگاه رهنما:
همیشه این سوال مطرح است که چرا دولت اردوغان رفتاری تناقض نما با ایران و جبهه مقاومت و حتی در تعامل باکشورهای مسلمان داشته است . برخی این رفتار را ناشی از نظام سیاسی این کشور و عدم پایبندی دولتمردان ترکیه به اصول و مبانی دینی دانسته که متاثر از سکولاری اداره کردن دولت در ترکیه است و برخی دیگر، بی ثباتی در رفتار اردوغان را عامل اساسی چنین رویکرد و رفتاری می دانند. به همین جهت است که هر از گاهی شاهد اخباری در کشور همسایه غربی خود می شویم که امیدواری در داشتن یک بسته راهبردی با ترکیه را تحت الشعاع قرار می دهد. این بار هم در هنگامه سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ، برخی رسانههای خبری دنیا و غالبا صهیونیستی و عربی ،خبری را منتشر کردند مبنی بر اینکه سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه ( میت) هشت نفر را به اتهام تشکیل باندی برای ترور یک بازرگان صهیونیست- ترکیهای ساکن استانبول شناسایی و دستگیر کرده است.
روزنامه ترکیهای «صباح» در این مورد نوشت که افراد دستگیر شده، مأمور ایران برای کشتن تاجری به نام «یائیر گِلِر» بودند و هدف آنها گرفتن انتقام ترور شهید محسن فخریزاده بوده است. در رابطه با این موضوع که بیشتر شاهد تلاش دولت اردوغان برای جلب نظر صهیونیست ها و خوش رقصی برای آنهاست، چند نکته گفتنی وجود دارد:
1- طرح این ادعا مبنی بر تلاشهای ایران برای تعقیب مخالفان و ترور برخی چهرههای صهیونیستی در ترکیه از مهرماه شروع شده است که به ادعای رسانههای ترکیهای، تیمی وابسته به ایران در شهر «وان» در پی ربایش یک فعال ضد ایرانی یا خلبان نیروی هوایی بودند و در موردی دیگر، اول بهمن مطرح شد که در شهر «زونگولداغ »تیمی شانزده، هفده نفری در پی ربودن یک فرد ضد ایرانی بودند و مورد اخیر در شهر استانبول، در واقع اساساً در تحلیل موارد قبلی به رسانههای مشخص مثل صباح و العربیه یک موج تبلیغی را علیه ایران مطرح کرد. طرح این موضوع در روزهای ۲۱ و ۲۲ بهمن حائز اهمیت است. عمدتاً صاحبنظرانی که تحولات ترکیه را دنبال میکنند، نوع آرایش رسانهای را به ترور «اوغور ممجو» ، روزنامهنگار افشاگر و شناخته شده ترکیه در سال ۱۹۹۳ در آنکارا که با بمب جلوی منزلش ترور شد که در رسانههای ترکیه، ایران را به نقش داشتن در این ترور متهم کردند، اما سندی در این زمینه نداشتند و این ترور در آن دسته از ترورها با عامل نامشخص قرار گرفت. ولی بعداً مشخص شد که سازمان امنیت ترکیه (میت) در نامهای برای نخستوزیری ترکیه اعلام کرده که ترور اوغور ممجو را یک تیم شش نفره موساد در آنکارا صورت دادند و دلیل آن هم به افشای کمکهای مالی موساد به گروههای ضد ترکیهای از جمله پ. ک. ک ربط داشته و سازمان میت هم به خاطر اینکه این خبرنگار در افشاگری راجع به ارتباطات سرویسهای امنیتی ترکیه با پ. ک. ک نقش داشته، به راحتی گذاشته که موساد کارش را انجام دهد؛ بنابراین به نظر میرسد که همان سناریو درباره «گلر » تاجر اسرائیلی در استانبول دیده میشود.
2- روابط دو طرف ( ترکیه و رژیم صهیونیستی) از مدتها پیش ،به ویژه از سال ۱۹۹۶ رو به گسترش بوده است، ولی در بازنمایی رسانهای و تبلیغاتی این دو طی ۱۰ سال اخیر به ویژه از سال ۲۰۱۰ که موضوع حمله به کشتی کاروان آزادی مطرح بود و ۱۰ نفر ترکیهای کشته شدند و موضعگیریهای عمدتاً دیپلماتیک و رسانهای از جمله سال ۲۰۱۸ در زمینه تحولات غزه، این روابط از منظر رسانهای دچار سلسله تغییراتی شده بود، اما در اصل روابط که شامل مسائل اقتصادی و نظامی بود، تغییری ایجاد نشده بود. هیچ قراردادی تعلیق یا لغو نشد ولی کنترل دفتر موساد ادامه داشت ولی ترکیه تاکنون حاضر نشده که اسناد مالکیت فلسطینیها را که در آرشیو عثمانیها قرار دارد در اختیار فلسطینیها قرار دهد.
3- ترکیه در پی گسترش روابط خود با مقامات صهیونیستی است. از جمله تماس تلفنی اردوغان با مقامات این رژیم و پیشبینی سفر رئیس این رژیم به ترکیه در همین راستاست. ترکیه ژوئن ۲۰۲۳ عرصه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی است و نظرسنجیها از افت محبوبیت اردوغان و حزب عدالت و توسعه حکایت دارد و در صورت ادامه همین وضعیت، امکان شکست حزب و یا اینکه نتواند به صورت تک حزبی دولت تشکیل دهد، وجود دارد؛ بنابراین دولت ترکیه در این مقطع تلاش میکند که به نوعی با استفاده از سرمایهگذاریهایی که از دیگر کشورها جلب کند، این وضعیت را تغییر دهد، برای همین است که در چند ماه گذشته به سمت امارات رفته است و برای اینکه بتواند حدود ۲۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری از امارات دریافت کند، در سیاست خارجی خودش که مبتنی بر «اخوانیگری» است، چرخشی انجام داده است و راجع به رژیم صهیونیستی هم به نظر میرسد که از همین منظر نگاه میکند و طرح نوعی فرافکنی افکار عمومی از علل تعمیق روابط آنکارا و اسرائیل و خوش خدمتی به این رژیم است.
4- با توجه به سفر پیش روی اردوغان به ایران، به نظر می رسد دستگاه دیپلماسی ایران با احتیاط به موضوع این دستگیری ها عمل می کند.روابط ایران و ترکیه هم برای دو طرف و هم برای طرف ثالث از اهمیت زیادی برخوردار است. مقابله با تهدیدات مشترک با محوریت تجزیه و کانونهای واگرایی در منطقه اهمیت دارد به همین دلیل است که کشورهای ثالث مانع حرکت ایران به سمت روابط راهبردی می شوند. از سال ۲۰۱۵، ایران برای توسعه مبادلات تجاری با ترکیه نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار در سال برنامهریزی کرده است که تاکنون محقق نشده است. در حال حاضر هم با توجه به بحران اوکراین، متشنج شدن فضای امنیتی و سیاسی در دریای سیاه، مجموعه تحولات قفقاز در دو سال اخیر، منافع ترکیه و ایران در این است که روابط خود را بیش از پیش گسترش دهند و آن را فدای سودهای مقطعی از جمله روابط با رژیم صهیونیستی نکنند. از این رو به نظر میرسد آن چیزی که در حال حاضر ضروری به نظر میرسد و در سفر آتی اردوغان هم بایدآن را مطرح کرد، تعریف سند راهبردی مناسبات ایران و ترکیه است که در آن تمامی جنبههای ظرفیت توسعه مناسبات مورد توجه قرار گیرد.بنابراین اتفاقاتی از جنس آن چیزی که این روزها در استانبول رخ داد، نباید ما را از اهداف کلان مان با ترکیه دور کند.
ارسال نظرات